Digitaal burgerschap & lesmateriaal

‘Een les is voor mij geslaagd als je de student aan het denken hebt gezet’

Hoe tillen we digitaal burgerschapsonderwijs naar een hoger plan? Dat was de vraag die ROC Noorderpoort in Groningen zichzelf ruim twee jaar geleden stelde.
Het antwoord? Een complete lessenserie digitaal burgerschap die je gratis kunt downloaden op Wikiwijs.nl. Docent burgerschap Marlies Blaauw is kartrekker van de lessenserie.

Lessenserie

“Ongeveer tweeënhalf jaar geleden begonnen we bij Noorderpoort met het themateam Digitaal Burgerschap met pilots voor deze lessenserie. Sinds anderhalf jaar is de serie af en inmiddels is deze al aan meer dan honderd klassen gegeven. De serie is geschikt voor niveau 2-, 3- en 4-studenten. Voor niveau 1 is het waarschijnlijk te lastig, dus daar moeten we nog wat voor ontwikkelen”, vertelt Marlies. De lessenserie digitaal burgerschap bestaat uit acht lessen met steeds een ander thema. De eerste les gaat bijvoorbeeld over online identiteit. Verder zijn er lessen over privacy, algoritmes,
kunstmatige intelligentie, fake en deepfake news, cybercrime en digitale balans. Binnenkort komt er een nieuwe versie van de lessenserie waarin wat wijzigingen zijn doorgevoerd. “Zo houden we de serie steeds actueel. We willen ook nog een les maken over online gokken. Er zijn zoveel interessante invalshoeken te verzinnen. Dat geeft wel aan hoe belangrijk en veelomvattend digitaal burgerschap is.”

Belevingswereld

Bewustwording en kritisch leren denken zijn de belangrijkste doelen van burgerschapsonderwijs, stelt Marlies. “Dus voor mij is een burgerschapsles geslaagd als de student aan het denken wordt gezet. Daarvoor moet je wel aansluiten bij hun belevingswereld. Dus luister wat er speelt onder studenten en haak daarop in.’ Hoe ze dat doet? ‘Expliciet vragen wat in de belevingswereld van de studenten afspeelt heeft geen zin. Studenten hebben daar vaak geen antwoord op als je het direct vraagt. Ik ga ook niet in mijn pauze bij studenten staan. Wat ik doe is tussen de regels door luisteren als studenten met elkaar kletsen in de klas. Zo hoorde ik laatst iemand zeggen dat hij 70 euro had verloren tijdens het online gokken. Dat is een mooi aanknopingspunt voor een les Digitaal Burgerschap.’

Als docent hoef je echt niet álles te weten, relativeert ze. ‘Veel docenten denken dat ze boven de stof moeten staan, maar dat is helemaal niet zo. Het is juist krachtig om toe te geven dat je niet alles weet of daar niet zo zeker van bent. Ik stel soms voor om het samen uit te zoeken en als het een ingewikkelde casus is, zoek ik het zelf uit en kom ik er de volgende
les op terug. Niemand heeft de wijsheid in pacht.’

Marlies en haar collega’s krijgen veel positieve reacties op de lessen, ook van de studenten. ‘Zij vinden vooral de lessen over cybercrime en online identiteit leerzaam en zijn enthousiast over de interactieve werkvormen. In de les over kunstmatige intelligentie mogen ze bijvoorbeeld zelf een kunstwerk maken met een AI-programma. Er staan trouwens nog meer mooie lessen over digitaal burgerschap op Wikiwijs, zoals ‘Ik data dus ik ben’ en ‘Online grensoverschrijdend gedrag’. Dus docenten: doe er je voordeel mee!”