Academische Werkplaats Sociale Kwaliteit, de PO-raad, de VO-raad en Stichting School & Veiligheid ontwikkelden de negen IJkpunten om scholen te helpen bij hun burgerschapsopdracht. Ze zijn een samenvatting van de kenmerken van goed burgerschapsonderwijs en wat is er nodig is om dit te realiseren. Het is belangrijk om te weten dat de IJkpunten niet beschrijven hoe je precies burgerschapsonderwijs in moet vullen. Scholen mogen namelijk zelf een bepaalde visie hebben op bepaalde competenties die leerlingen moeten hebben.
Om goed burgerschapsonderwijs te realiseren, vragen verschillende zaken aandacht, zo is de afgelopen jaren duidelijk geworden. Denk bijvoorbeeld aan de deskundigheid van docenten, passend lesmateriaal, voldoende tijd en ondersteuning, en een gezamenlijk gevoel van eigenaarschap van leraren en schoolleiding.
In de kern gaat het om twee belangrijke onderliggende vragen:
Deze publicatie geeft op een praktijkgerichte manier antwoord op deze vragen. In negen punten – de zogenoemde IJkpunten – is samengevat wat de kenmerken zijn van goed burgerschapsonderwijs en wat er nodig is om die op school te realiseren.
De in deze publicatie beschreven IJkpunten kunnen worden gezien als de belangrijkste kenmerken van goed burgerschapsonderwijs. Dat wil zeggen dat goed burgerschapsonderwijs aan deze kenmerken voldoet. Scholen die werken aan de ontwikkeling van goed burgerschapsonderwijs kunnen de IJkpunten gebruiken als ‘checklist’.
Deze publicatie geeft geen antwoord op de vraag hoe scholen burgerschapsonderwijs moeten invullen. Daarvoor zijn twee redenen:
De negen IJkpunten zijn als volgt:
Visie: Onze school heeft een duidelijke visie op burgerschapsonderwijs
Leerdoelen: Onze school heeft concrete leerdoelen vastgesteld
Onderwijsinhoud: Onze school heeft een samenhangend burgerschapscurriculum, dat we ook realiseren.
Aanpak: Onze school gebruikt aanpakken en materialen die passen bij onze visie en onze leerdoelen.
Schoolklimaat: Onze school heeft een klimaat dat past bij de leerdoelen van ons burgerschapsonderwijs
Resultaten: Onze school heeft inzicht in de resultaten van ons burgerschapsonderwijs
Professionalisering: Onze school heeft een kwaliteitscultuur die ondersteunend is aan burgerschapsonderwijs
Kwaliteitszorg: Onze school zorgt ervoor dat de randvoorwaarden voor goed burgerschapsonderwijs op orde zijn
Verbinding: Onze school heeft het burgerschapsonderwijs afgestemd op onze maatschappelijke omgeving
De volgorde van de IJkpunten staat niet vast, omdat je als school al verder kunt zijn in het proces dan een andere school. Gebruik de IJkpunten dan ook als een checklist en vul aan waar nodig. Vaak merk je dat je als school al veel doet op het gebied van burgerschapsonderwijs.
