Het leren over de democratische rechtsstaat is uitgewerkt in drie onderdelen:
Dit thema gaat over macht en inspraak. Binnen dit thema krijgen de leerlingen inzicht in de wording, werking en betekenis van de democratische rechtsstaat en in machtsvraagstukken.
Macht en inspraak gaat over de inrichting van ons staatsbestel en de instituties, procedures en mechanismen die macht reguleren en inspraak mogelijk maken. (bron: SLO bouwstenen burgerschap)
De democratische rechtsstaat is een manier om macht te verdelen, burgers een stem te geven en hen te beschermen tegen willekeur en machtsmisbruik. Om bij te kunnen dragen aan de instandhouding van een democratische cultuur is het van belang om inzicht te hebben in de wording, de werking en de betekenis van de democratische rechtsstaat en in machtsvraagstukken. (bron: SLO burgerkaartenspel)
Leerlingen leren over historische contexten waar democratie, de democratische rechtsstaat en de drie basiswaarden uit zijn voortgekomen. Ze onderzoeken verschillende visies op vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Ze vergelijken verschillende bestuursvormen die er waren, zijn en denkbaar zijn met onze huidige democratische rechtsstaat.
Leerlingen leren over en van besluitvormingsprocessen van lokaal tot internationaal niveau en de invloed die zij hier mogelijk op kunnen uitoefenen – passend bij hun situatie en mogelijkheden. Zij leren om te gaan met invloed en macht van anderen. Ze gaan hier geïnformeerd en beargumenteerd over met elkaar in dialoog. Leerlingen leren maatschappelijke vraagstukken waarin machtsverhoudingen en besluitvormingsprocessen een rol spelen te analyseren. Ze ervaren dat zijzelf, anderen, de overheid en diverse organisaties hierin een rol en verantwoordelijkheid hebben.
Per ‘bouw’ staan de leerdoelen beschreven. Datgene wat de leerlingen aan het eind van de ‘bouw’ aan kennis en vaardigheden hebben kunnen ontwikkelen. Het gaat dus niet alleen over kennis maar ook over vaardigheden. De volledige uitwerking is te vinden op burgerschap.slo.nl. Dit overzicht is handig bij het formuleren van een doorgaande leerlijn burgerschap.
In de onderbouw po worden leerlingen zich ervan bewust dat mensen besluiten nemen en dat er in verhoudingen sprake kan zijn van hiërarchie. In de onderbouw ligt de nadruk op het kennismaken met macht en gezag en de manier waarop dit georganiseerd is in de klas, op school, in de eigen woonomgeving en in het land. Leerlingen ervaren dat ze inspraak hebben in bepaalde besluitvormingsprocessen en weten welke consequenties er gelden wanneer ze zich niet houden aan de regels die gesteld zijn door gezaghebbenden.
Leerlingen leren:
In de bovenbouw po groeit het bewustzijn over de verdeling van macht en gezag tussen mensen in verschillende rollen in de directe omgeving en de samenleving. Ze kunnen een verband leggen tussen enerzijds vrijheid en gelijkheid en anderzijds machtsverhoudingen, besluitvormingsprocessen, politieke instituties in de rechtsstaat en democratie.
Leerlingen leren:
(bron: SLO bouwstenen burgerschap)
Wil je aan de slag in de klas? Neem dan een kijkje bij deze lesmaterialen:
Op de website Vakportaal burgerschap van het SLO vind je, onder onderwijsaanbod van burgerschap in het po, lesmaterialen ingedeeld op verschillende thema’s. Lesmaterialen over macht en inspraak kan je vinden onder de thema’s: burgerschap (specifiek) en democratische rechtsstaat.
Op de website burgerschapsmarkt.nl van de Respect Foundation vind je lesmaterialen ingedeeld per thema en te filteren op leerjaar.
"*" geeft vereiste velden aan