Op deze pagina vind je meer informatie over kritische denkvaardigheden. Het belang van de ontwikkeling van kritische denkvaardigheden wordt belangrijk geacht in zowel onderwijs als in de politiek. Daarom is er sinds 2016 een aanscherping gekomen van het examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen WEB met als doel het kritisch denken van mbo-studenten te bevorderen.
Wat zijn kritische denkvaardigheden?
Onder kritische denkvaardigheden wordt verstaan:
Bron: Examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen WEB.
Sinds 2016 is er een aanscherping gekomen van het examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen WEB met als doel het kritisch denken van mbo-studenten te bevorderen.
Bekijk ook de video en lees meer in de kamerbrief.
Kamerbrief versterking burgerschap
Handreiking kritische denkvaardigheden
Om docenten en scholen een steun in de rug te geven bij het vormgeven van onderwijs op het gebeid van kritische denkvaardigheden heeft de MBO Raad CINOP opdracht gegeven een handreiking kritische denkvaardigheden samen te stellen met daarin:
De handreiking is uitdrukkelijk voorbeeldmatig en als inspiratie bedoeld, het is geen voorschrift. De basis van deze handreiking vormt het achtergronddocument De achtergrond van kritisch denken. In dit document wordt dieper ingegaan op kritisch denken. Dit verdiepende document is ontwikkeld door ecbo & CINOP Advies, in opdracht van MBO Raad.
Lees meer:
Kritische denkvaardigheden. Een praktische handreiking voor het mbo.
Werkplaats burgerschap: Democratisering van kritisch denken
In de werkplaats burgerschap: Democratisering van kritisch denken wordt er gewerkt aan een integratie van beroepsvoorbereiding, burgerschap en persoonlijke ontwikkeling (bildung) waarbij het leren kritisch te denken centraal staat. In de werkplaats werken docenten, onderzoekers, onderwijsfilosofen, lerarenopleiders en toetsdeskundigen intensief samen. Het kernteam van de werkplaats werkt hierin samen met specialisten. De specialisten zijn de docenten. Die weten immers het beste wat hun studenten en het werkveld waarvoor zij opleiden, nodig hebben. Ook kunnen zij het beste de overige invloeden van de leeromgeving bepalen. Dit kan een thuissituatie zijn, taalproblemen, emotionele betrokkenheid bij bepaalde thema’s of gespreksonderwerpen, etc. In totaal nemen achttien docenten op een directe manier deel, indirect zijn dit er meer. Denk aan collega’s en docenten in opleiding. De docenten worden gevoed door elkaar en het kernteam. Het kernteam wordt gelijktijdig gevoed door de docenten. Op die manier probeert de werkplaats zowel de praktijk verbeteren, alsmede de theoretische discussie over burgerschap(sonderwijs), bildung, kritisch denken en de beroepsvoorbereiding binnen het mbo. De deelnemende docenten houden zich elke dag bezig met het ontwikkelen van de kwaliteit van hun eigen onderwijs en die van hun collega’s. Ze denken na, proberen, evalueren en kijken vooruit. Elke twee weken komen alle docenten bij elkaar in verschillende teams waar ze collega’s ontmoeten van andere opleidingen. Deze teams worden begeleid door een ‘dot-leid(st)er’. Dot staat voor: docenten ontwikkel team. Een ‘dot-leid(st)er’ is één van de leden uit het kernteam. De deelnemers werken bij ROC van Twente, ROC Midden Nederland, Hogeschool Utrecht, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Twente en CITO. De website van de werkplaats is een vindplaats voor publicaties over kritisch denken in het beroepsonderwijs
De werkplaats is één van de projecten die doorloopt nadat het Expertisecentrum Kritisch Denken van 2017 tot 2021 onder de vlag van ROC Midden Nederland praktijkonderzoek heeft gedaan naar de kritisch denkende student in het mbo. Dit heeft geresulteerd in de publicatie De kritisch denkende student in het mbo: autonoom en constructief van december 2020. Hierin geeft het Expertisecentrum Kritisch Denken duiding aan het begrip kritisch denken in relatie tot het beroepsonderwijs. Het is niet de bedoeling om kant en klare oplossingen aan te reiken, maar om je als onderwijsprofessional in het mbo op weg te helpen, aan het denken te zetten en handvatten mee te geven.
Lees meer:
De kritisch denkende student in het mbo: autonoom en constructief
Werkplaats burgerschap – Democratisering van kritisch denken
Kritisch denken in het mbo | ROC Midden Nederland (rocmn.nl)
Voorbeeldlessen
Samen met onderzoekers van het Kohnstamm Instituut onderzochten docenten van Aventus, het DaVinci College, ROC van Twente en ROC Noorderpoort hoe hun burgerschapslessen konden worden verbeterd en verder konden ontwikkelen. Op twee aspecten vonden ze aanwijzingen voor de effectiviteit van de lessen: de ontwikkeling in gemotiveerd gedrag en meer autonomie-ondersteuning en structuur. Het onderzoek resulteerde in een handreiking voor docenten met verwijzing naar voorbeeldlessen. Lees hier de gehele handleiding.
Docenten van Noorderpoort hebben een lessenserie ontwikkeld waarin studenten leren
om aannames te onderzoeken, afwegingen te maken en nieuwe ideeën te verkennen. Aan het begin van de workshop presenteert de docent leerdoelen en vraagt studenten om – voor zichzelf – na te denken over de manier waarop ze meestal hun mening uiten (en met anderen in discussie gaan). Studenten werken vervolgens in groepjes aan het verkennen van politiek-filosofische stellingen, zoals ‘geld maakt niet gelukkig’ of ‘in een democratisch land moeten de wetten worden opgesteld door het volk’.
In het tweede deel van de workshop wordt de klas in teams verdeeld en argumenteren de studenten voor en tegen bepaalde stellingen. Tot slot vraagt de docent of de studenten opnieuw willen nadenken over hoe zij hun mening (zouden willen) geven en of zij ergens nu anders over zijn gaan denken dan aan het begin van de workshop. De docent sluit af met het herhalen van de doelen van de workshop, en de vraag in hoeverre die zijn behaald.
De workshops worden ondersteund met het volgende materiaal:
1. Info: kritische denkvaardigheden
2. PowerPoint: Kritische denkvaardigheden (beknopt)
3. C.-Bijlage-2-Workshop-kritische-denkvaardigheden-uitgebreid
