Paarse Vrijdag is een jaarlijkse dag waarop leerlingen en leraren zich solidair tonen met de LHBTQIA+ gemeenschap door het dragen van de kleur paars. Het doel is om inclusie en acceptatie van LHBTQIA+ personen in het onderwijs te bevorderen. Door paars te dragen, tonen mensen dat iedereen zichzelf mag zijn, ongeacht wat je seksuele geaardheid of genderidentiteit is.
Paarse Vrijdag bestaat om aandacht te vragen voor de zichtbaarheid en acceptatie van LHBTQIA+ personen, zowel in het onderwijs als daarbuiten. Hoewel Nederland bekend staat om zijn openheid, ervaren veel LHBTQIA+ jongeren nog steeds pesterijen, uitsluiting en onveiligheid op school. De dag helpt deze onderwerpen bespreekbaar te maken en biedt een moment om stil te staan bij de rol die scholen en leraren kunnen spelen in het creëren van een veilige en inclusieve omgeving voor iedereen. Het dragen van paars is een zichtbaar signaal dat iedereen mag zijn wie hij, zij, of die is.
De dag vindt jaarlijks op de tweede vrijdag van december plaats. In 2025 valt Paarse Vrijdag op 12 december.
Scholen bepalen zelf of zij meedoen; het is niet verplicht. Scholen kunnen ook op andere manieren invulling geven aan het kerndoel rondom bevordering van een respectvolle omgang met seksuele diversiteit. De PO-Raad heeft dit ook in dit artikel voor haar achterban op een rij gezet: Relationele en seksuele vorming op school: hoe doe je dat?
Als leraar heb je een belangrijke rol in het creëren van een open en veilige omgeving waar alle leerlingen zich geaccepteerd voelen. Het ligt soms gevoelig om LHBTQIA+ onderwerpen bespreekbaar te maken, maar er zijn verschillende manieren om dit op een respectvolle en educatieve manier in je lessen te integreren.
Met de Checklist voor een veilige en respectvolle Paarse Vrijdag geeft Stichting School & Veiligheid aan wat er nodig is om veilig ruimte te maken voor diversiteit, genderdiversiteit en seksuele diversiteit op school. Hiermee kunnen scholen onderzoeken of de sfeer veilig en inclusief genoeg is op school om mee te doen aan Paarse Vrijdag. De checklist bevat verder ook inspiratie, praktische tools en handige websites om te werken aan een veilige school en tot slot tips om de ruimte voor gender- en seksuele diversiteit te vergroten.
Door ruimte te bieden aan diversiteit op een school, kan er ook automatisch ruimte ontstaan voor spanningen in de klas of in de school. School & Veiligheid geeft mee om dit soort spanningen en (verhitte) discussies niet uit de weg te gaan, maar het te gebruiken als moment van leren ven én met elkaar, omdat de school een oefenplaats is.
COC Nederland biedt diverse lespakketten voor het po, go, vo en mbo om gender- en seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Deze materialen en lesbrieven helpen om inclusieve lessen te geven en leerlingen bewust te maken van de waarde van diversiteit. Op andere momenten van het jaar kun je deze lessen ook inzetten.
COC Nederland heeft ook enkele podcastreeksen gemaakt, zoals ”De Docentenkamer op Regenboogles” en ”Juffen en Meesters op Regenboogles”.
Deze website biedt lesmateriaal dat je kunt inzetten voor alle niveaus van het onderwijs, van primair tot voortgezet onderwijs. Denk aan themalessen over seksuele diversiteit, genderidentiteit en inclusie. Daarnaast biedt de website ook verschillende tips aan over deze verschillende thema’s en maakt Gendi onderscheidt met tips tussen het po, vo en mbo. Eén van de tips die ze aanbieden gaat over hoe je een veilig gesprek in de klas begint over gender- en seksuele diversiteit en hoe je dat veilig laat verlopen.
Movisie ontsluit via haar pagina’s over lhbtiq+-voorlichting ook een pagina over Paarse Vrijdag. Via deze pagina kun je onder andere een e-learning en podcast over deze onderwerpen terugvinden: Paarse Vrijdag: hoe zorg je voor goede voorlichting?
Marieke van der Gaag van Bureau Common Ground schreef een artikel dat ingaat over veelvoorkomende struikelblokken rondom de organisatie van Paarse Vrijdag en tips over hoe je deze dag moet organiseren.
DMS educatief ontwikkelde een werkblad en korte enquête voor leerlingen.
