Bij het versterken van burgerschapscompetenties van leerlingen zijn twee aspecten van onderwijs van belang:
1. Een doelgericht en planmatig curriculum.
2. Een schoolcultuur waarin democratische spelregels worden voorgeleefd en de basiswaarden zijn verweven, waardoor er een veilige oefenplaats ontstaat.
Burgerschap geef je niet alleen vorm in het onderwijsprogramma. Je brengt het vooral ook in praktijk. Je vormt leerlingen met alles wat je doet en laat. Welk gedrag laat je zien? Hoe ga je om met pestgedrag? Hoe maak je lastige onderwerpen bespreekbaar?
Burgerschapsvorming is iets dat grotendeels buiten het formele curriculum gebeurt. Het vindt vooral plaats binnen sociale interacties met medeleerlingen en docenten. Deze contactmomenten bieden veel kansen voor de ontwikkeling van burgerschap van leerlingen. Burgerschap maakt structureel onderdeel uit van de cultuur van de school. Alleen wanneer er actief wordt geoefend en voorbeeldgedrag zichtbaar is, worden burgerschapsvaardigheden geïnternaliseerd en neemt het leereffect toe. Door de democratische spelregels voor te leven en expliciet aan bod te laten komen, wordt een respectvolle, veilige oefenplaats geboden waarin geoefend kan worden.
De school is een samenleving in het klein. Het is een oefenplaats waar leerlingen actief oefenen met vaardigheden die ze nodig hebben om succesvol deel te nemen aan de samenleving. Of je er nu bewust sturing aan geeft of niet, leerlingen leren gedrag aan. Op school kan geoefend worden in omgangsvormen, basiswaarden, diversiteit, identiteit en democratie. Scholen zijn belangrijke ontmoetingsplaatsen. Juist de omgang met medeleerlingen die anders zijn of er andere denkbeelden op na houden, stelt leerlingen in staat een onderlinge verdraagzame houding te ontwikkelen.
Als je de democratische spelregels voorleeft en dit laat samensmelten met de regels en waarden vanuit de identiteit van de school, creëer je een omgeving waarin leerlingen gestimuleerd worden en de gelegenheid hebben actief te oefenen met burgerschapsvaardigheden.
