Met 15 workshops en een plenair programma was de keuze weer reuze tijdens de Burgerschapsdag Impuls, energie voor vooruitgang op vrijdag 28 november 2025.
Zo’n 140 onderwijsprofessionals uit alle hoeken van het land deden inspiratie en kennis op over het breedste en daarmee misschien wel belangrijkste mbo-thema.
Onderaan deze pagina vind je een overzicht van alle workshops, inclusief presentaties (indien beschikbaar).
Jesca Zweijtzer & Irja de Heij
Erasmus+ en NJI
Hoe breng je Europese thema’s actief in je onderwijspraktijk, binnen én buiten de klas? Tijdens deze sessie maakten deelnemers kennis met het Jean Monnet-subsidieprogramma van Erasmus+. Jean Monnet, een van de grondleggers van de Europese Unie, stond centraal in deze inspirerende bijeenkomst.
Ze lieten zien hoe het programma werkt en hoe je het kunt inzetten om studenten bewust te maken van Europese samenwerking en (wereld)burgerschap. Deelnemers kregen concrete voorbeelden, werkten aan een eerste opzet voor hun eigen projectaanvraag en ontdekten meer over Erasmus+ Jeugd, het European Solidarity Corps en internationale partnerschappen.
Deze sessie was dé kans om ideeën op te doen en zelf aan de slag te gaan met Europese projecten in het onderwijs.
Robert van Herk & Imad Arras Raoui
Samenwerkingsverband 1572-gemeenten
Hoe kun je mbo-studenten op een interactieve manier laten ontdekken wat hun persoonlijke waarden zijn? Tijdens deze sessie maakten deelnemers kennis met het programma Jongeren van Waarde(n). Dit burgerschapsprogramma daagt studenten uit om stil te staan bij wie zij zijn, waar zij voor staan en waar zij voor willen gaan.
Met een digitale waardentest en gesprekken over verrassende rolmodellen – van Willem van Oranje tot Taylor Swift – gingen deelnemers aan de slag met de kernwaarden Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid. Deze waarden vormen de rode draad in het programma en sluiten aan bij wat nodig is in een democratische, diverse samenleving.
Het programma is speciaal ontwikkeld voor het mbo, in samenwerking met bibliotheken, en bereidt voor op de nieuwe kwalificatie-eisen burgerschap. Deze sessie bood inspiratie om het programma in je eigen lessen te gebruiken.
Floor van den Berg
Save the Children Nederland – Speaking Minds
Hoe kun je jongeren écht een stem geven in lokaal beleid? In deze sessie ontdekten deelnemers hoe zij studenten kunnen voorbereiden op betekenisvolle participatie in samenwerking met de gemeente.
Men kreeg inzicht in hoe beleid tot stand komt en hoe jongeren daar invloed op kunnen uitoefenen. Ze leerden hoe je studenten kunt begeleiden om thema’s die voor hen belangrijk zijn – zoals armoede en schulden, veiligheid en mentale gezondheid – te vertalen naar adviezen voor de gemeente. Deze aanpak liet zien hoe jongerenparticipatie in de praktijk werkt en welke impact het kan hebben. De sessie bood concrete handvatten om participatie krachtig, betekenisvol en inspirerend in te zetten in het onderwijs.
Wietske Wits
Wiseducatie
Hoe creëer je een veilig schoolklimaat en maak je seksuele vorming onderdeel van Vitaal Burgerschap? In deze sessie verkenden docenten het belang van veilige (werk)relaties en effectieve manieren om shame-sexting bespreekbaar te maken.
Deelnemers kregen inzicht in verschillende bouwstenen voor een veilig klimaat op school, ontdekten praktische tools en aanpakken, en wisselden ervaringen uit. De sessie werd afgesloten met een educatieve escaperoom over shame-sexting – een interactieve manier om dit complexe thema bespreekbaar te maken.
Deze bijeenkomst bood nieuwe inzichten, concrete tips en inspiratie om shame-sexting actief en betrokken in de onderwijspraktijk aan te pakken.
Presentatie nog niet beschikbaar
Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld
Adnan Tekin
Het plenaire programma stond in het teken van een thema dat actueler is dan ooit: seksueel grensoverschrijdend gedrag. Mariëtte Hamer, Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, ging hierover in gesprek met Adnan Tekin, voorzitter van de MBO Raad.
Samen met de deelnemers verkenden zij wat nodig is om dit thema bespreekbaar te maken en aan te pakken binnen het mbo. Het gesprek bood inzichten, praktische handvatten en inspiratie om een veilige leer- en werkomgeving te creëren.
Bijzonder was dat ook mbo-studenten aanwezig waren. Zij deelden openhartig hun ervaringen en vertelden wat voor hen belangrijk is om zich veilig te voelen op school. Hun verhalen maakten duidelijk hoe groot de impact van grensoverschrijdend gedrag kan zijn en hoe belangrijk het is om jongeren actief te betrekken bij oplossingen.
Jasper Meeuwissen & Carolina Obispa
Ministerie van OCW en bureau van de Regeringscommissaris (RCGOG)
Hoe pak je online seksueel grensoverschrijdend gedrag op school effectief aan én hoe voorkom je dat het ontstaat? In deze sessie maakten deelnemers kennis met de Wegwijzer Seksualiteit Online en andere praktische tools die helpen om de juiste aanpak te kiezen, preventief te werken en adequaat te reageren wanneer dat nodig is.
Een belangrijk onderdeel van de sessie was het gesprek met elkaar. Deelnemers deelden zorgen en dilemma’s en verkenden hoe interventies in de klas verbonden kunnen worden met bredere afspraken en omgangsvormen binnen de school. Zo ontstond niet alleen handelingsperspectief, maar werden ook stappen gezet richting de cultuurverandering die nodig is voor een veilige leeromgeving.
Deze sessie bood concrete handvatten, inzichten en inspiratie om (online) omgangsvormen en veiligheid structureel te versterken.
Nog geen presentatie beschikbaar
Roald Bakker
Anne Frank Stichting
Hoe beschermt de democratische rechtsstaat jouw vrijheid en gelijke rechten? En wat betekenen waarden als vrijheid, gelijkheid en solidariteit in het dagelijks leven van studenten? Deze vragen stonden centraal in deze interactieve sessie van de Anne Frank Stichting.
Deelnemers maakten kennis met nieuw lesmateriaal dat deze thema’s tastbaar maakt voor studenten. Ze kregen een voorproefje van de serious game DIMOS, het grondrechtenspel en de poster ‘Waar wil jij wonen? In een democratie of dictatuur?’.
De sessie bood praktische handvatten om complexe democratische waarden op een aansprekende manier in het onderwijs te behandelen.
Hasan Mert Arslan & Merve Kilic
CareerSkills en mboRijnland
Hoe kun je financiële geletterdheid op een leuke en toegankelijke manier versterken? In deze sessie maakten deelnemers kennis met een interactief spel dat studenten helpt bewuster om te gaan met geld, slimme keuzes te maken en financiële doelen te stellen.
Door realistische situaties en spelelementen stimuleert het spel inzicht, reflectie en gesprekken over geldzaken – zowel individueel als in groepsverband. Deelnemers ontdekten hoe deze aanpak financiële educatie actief en inspirerend maakt en hoe het bijdraagt aan meer financiële bewustzijn en zelfvertrouwen bij studenten.
Hermen Jan Rijks
De Mensenbieb
Tijdens deze sessie ervoeren deelnemers de Mensenbieb – een project dat begrip tussen mensen vergroot door persoonlijke ontmoetingen. Binnen het onderwijs werkt de Mensenbieb met workshops waarin studenten twee gesprekken voeren met iemand die buiten hun horizon ligt, zoals een transpersoon, kloosterling, vluchteling, blinde, iemand met anorexia of een ex-gedetineerde.
Na deze ontmoetingen volgt een nagesprek waarin studenten hun ervaringen kunnen delen en verwerken. In de sessie tijdens de Burgerschapsdag voerden deelnemers zelf korte gesprekken met een ‘levend boek’ en ontdekten hoe deze methode kan bijdragen aan burgerschapslessen. Het afsluitende groepsgesprek bood ruimte voor vragen en ideeën over de inzet van de Mensenbieb in het mbo.
Nog geen presentatie beschikbaar
Sifra Wieldraaijer
Hof van Nederland
Is een museum stoffig en saai voor jongeren? Absoluut niet! In deze sessie maakten deelnemers kennis met drie jaar aan succesvolle good practices van museum Hof van Nederland in Dordrecht, waar de focus ligt op burgerschapsonderwijs.
Deelnemers ontdekten hoe erfgoed en cultuur niet alleen boeiend zijn voor jongeren, maar juist krachtige middelen bieden om met mbo-studenten lastige onderwerpen als politiek, tolerantie en protest bespreekbaar te maken. Daarnaast kregen zij praktische tips en tricks om direct zelf aan de slag te gaan in hun eigen lessen.
Deze sessie bood inspiratie om erfgoed en cultuur in te zetten om burgerschapsonderwijs tot leven te brengen.
Margot Mol & Rosalie Laarhuis
Coöperatie Examens MBO
Vanaf schooljaar ’26-’27 sluit het vak Burgerschap af met een instellingsexamen. In deze sessie maakten deelnemers kennis met de visie van de Coöperatie Examens MBO (CEM) op dit examen en ontdekten zij welke exameninstrumenten beschikbaar zijn en hoe je deze eenvoudig kunt inzetten in de lessen.
Aan bod kwamen praktische onderwerpen zoals differentiatie, taalniveau, doorstroom en zelfs de rol van AI. Deelnemers kregen inzicht in wat CEM biedt en konden aan de hand van voorbeeldopdrachten ervaren hoe diverse instrumenten effectief toegepast kunnen worden in de onderwijspraktijk.
Deze sessie bood concrete handvatten om je goed voor te bereiden op het instellingsexamen Burgerschap.
Mattijs Bron en Wouter van der Horst
COG/ROCA12 en Expertisepunt Burgerschap
In deze sessie stond niet alleen de nieuwe wet- en regelgeving rondom burgerschapsonderwijs centraal, maar ook wat dit betekent voor de onderwijspraktijk. Het Expertisepunt Burgerschap (EB) gaf een update over het wetgevingstraject en presenteerde een praktische handreiking, ontwikkeld in opdracht van het ministerie.
Deze handreiking bestaat uit een ontwerpgids en inspirerende voorbeelduitwerkingen van de nieuwe kwalificatie-eisen, overzichtelijk gebundeld in een digitaal hulpmiddel dat tijdens de workshop live werd getoond.
Daarnaast liet COG/ROC A12 zien hoe zij met lef en creativiteit aan de slag zijn gegaan met de nieuwe eisen – met verrassend veel ruimte voor eigen invulling. De sessie bood volop gelegenheid om vragen te stellen en ervaringen uit te wisselen.
Nog geen presentatie beschikbaar
Rinske Broekman & Bennie Krol
Practoraat Relationeel Werken
Diversiteit vormt een kernonderdeel van onze samenleving – van genderidentiteit en seksuele geaardheid tot neurodiversiteit, normen, overtuigingen en uiteenlopende competenties. Deze sessie liet zien waarom aandacht voor diversiteit en inclusie niet alleen voordelen biedt, maar ook nieuwe uitdagingen met zich meebrengt.
Aan de hand van praktijkgericht onderzoek vanuit het practoraat Relationeel werken ontdekten deelnemers dat het in gang zetten van verandering minstens zo waardevol is als het opdoen van kennis en inzichten. Er werd geen zienswijze opgelegd; de focus lag op het faciliteren, stimuleren en optimaliseren van de dialoog over diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid.
De sessie bood concrete handvatten om constructieve gesprekken te voeren over soms gevoelige onderwerpen en om van elkaars perspectieven te leren.
Florien Sjoerdsma & Kirsten Douven
TINO Sport en Educare
Hoe breng je burgerschap écht tot leven? In deze sessie ontdekten docenten hoe TINO112 en PolitieMDT een krachtige aanvulling bieden op de lespraktijk. Deze aanpak laat jongeren letterlijk buiten de schoolmuren stappen om in gesprek te gaan met hulpverleners die dagelijks te maken hebben met gezag, verantwoordelijkheid en maatschappelijke dilemma’s.
Deelnemers kregen inspirerende voorbeelden van hoe jongeren oefenen met perspectiefwisseling, reflectie en actief burgerschap – vaardigheden die onmisbaar zijn voor hun ontwikkeling. Daarnaast werden zij zelf uitgedaagd om anders te kijken, denken én doen.
Deze interactieve sessie bood praktische handvatten om burgerschap dynamisch en betekenisvol te maken in het mbo.
Nog geen presentatie beschikbaar
Owen Grevelink & Jeppe Kok
Stichting Tienskip
Democratie saai? Niet als het aan Tienskip ligt! In deze sessie ontdekten deelnemers hoe Tienskip jaarlijks tienduizenden jongeren op een interactieve manier laat ervaren wat democratie écht betekent.
Niet door droge uitleg over Haagse instituties, maar door jongeren te laten ontdekken welke impact zij zelf kunnen maken in hun eigen leefomgeving. Deelnemers kregen een inkijkje in werkvormen en voorbeelden die jongeren enthousiast maken over hun rol in de lokale democratie – laagdrempelig, praktisch en inspirerend.
Deze sessie bood concrete ideeën om burgerschapsonderwijs levendig en relevant te maken.
Nog geen presentatie beschikbaar
Erdinç Saçan, Fontys
AI verandert razendsnel onze wereld – niet morgen, maar vandaag al. In deze sessie liet Erdinç zien hoe generatieve AI nú al invloed heeft op werk en onderwijs, zonder technische poespas.
Met prikkelende voorbeelden, video’s en een vleugje humor hield hij deelnemers een spiegel voor: gebruiken we AI verstandig, of rennen we er als kip zonder kop achteraan? De sessie bood inzichten over tools, ethiek en de toekomst van het onderwijs, en daagde deelnemers uit om bewuste keuzes te maken in een AI-gedreven wereld.
Dit verhaal schudde wakker, inspireerde en gaf praktische handvatten om AI verantwoord en effectief in te zetten.
Nog geen presentatie beschikbaar
In de afgelopen decennia is het aantal studenten met verschillende culturele achtergronden op scholen in Nederland, in het bijzonder in ...
Piet van der Ploeg en Laurence Guérin betogen dat het burgerschapsonderwijs de mbo-student geen recht doet en dat de ...
Dit project, dat gesubsidieerd is door TechYourFuture, vond plaats in de periode maart 2015 – maart 2020. Hoewel het gaat over het basisonderwijs, ...
